۱. ایزولاسیون (Isolation):
۱-۱. کلیات:
۱-۱-۱. تعریف کلی:
منظور از ایزولاسیون، پوشاندن سطح (دیوار، بام، کف و …) توسط یک یا چند لایه از مواد عایق می‌باشد تا از نفوذ آب و رطوبت به درون آن جلوگیری گردد.
۱-۱-۲. اجزاء:
در حال حاضر مواد عایق موجود در بازار از تنوع زیادی برخوردار بوده و از اجزاء متفاوتی ساخته شده‌اند.
۱-۱-۳. انواع:
بر اساس مواد تشکیل دهنده، انواع مختلفی از عایق‌ها وجود دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
- قیرگونی
- عایق رطوبتی پیش ساخته (ایزوگام)
- عایق‌های مایع رنگی پلیمری
- ژئوممبران (Geomembrane) و ژئوتکستایل (Geotextile) و …
۱-۱-۴. کاربردها:
از ایزولاسیون معمولاً در عایق‌کاری بامها، کف استخرها، کف سرویسهای بهداشتی، کف آشپزخانه، و کف واحدهای تجاری که احتمال آبریزی در داخل آنها زیاد است، عایق‌کاری دیوارهای حایل در زیرزمین‌ها و همچنین تونل‌ها و دیوارهای برشی در صورت لزوم و … استفاده می‌شود.
۱-۲. عایق رطوبتی پیش ساخته (ایزوگام)
۱-۲-۱. تعریف:
در این نوع عایق‌کاری، از ایزوگام استفاده می‌شود. ایزوگام فراورده‌ای نفتی و لایه‌ای محافظ است که برای عایق کردن سطوح مختلف مانند دیواره، کف، و بام ساختمانها و … در برابر نفوذ آب به کار می‌رود.
۱-۲-۲. کاربردها:
به دلیل خاصیت الاستیکی و مقاومت در برابر نفوذ آب و سهولت نصب به عنوان پوشش دهنده سطوح خارجی ساختمانها یا عایق‌کاری سرویسهای بهداشتی، تونل‌ها، استخرها، و حوضچه‌های ذخیره آب و … کاربرد دارد (شکل ۱).
۱-۲-۳. مزایا و معایب:
۱-۲-۳-۱. مزایا:
– سبک بودن به مقدار حدود ۴ کیلوگرم در متر مربع
– مقاوم در برابر گرما تا ۱۲۰+ و در برابر سرما تا ۵- درجه سانتیگراد.
– قابلیت انعطاف
– به علت برخورداری از لایه پلی‌استر در مقابل فشارهای احتمالی از انبساط و انقباض مقاوم می‌باشد.
– در کوتاه مدت دچار پوسیدگی و شکستگی نمی‌شود.
– عایق با روکش آلومینیوم حدود %۸۵ از نور و حرارت را منعکس می‌کند.
– به برف‌روبی نیاز ندارد.
۱-۲-۳-۲. معایب:
– قیر یکی از مواد به کار رفته در ایزوگام است که علاوه بر داشتن خاصیت آلایندگی زیست محیطی در آینده نزدیک به جهت محدودیت منابع نفتی و قیری جزء کالاهای کمیاب به شمار خواهد رفت.
– هرچند عایق‌های پیش ساخته تا حدودی استاندارد هستند اما طریقه نصب آن به اندازه سلیقه های کاربران متفاوت است. افراد آموزش دیده‌ای که بصورت استاندارد همه موارد نصب را رعایت کنند کم هستند. رعایت اصول نصب (زیرسازی مناسب، پرایمر کشی مناسب و ..). به جهت هزینه‌های آنها در بیشتر موارد رعایت نمی‌شود.
– هنگام اجرا در محل هایی مانند سرویس ها، گوشه ها و سه کنج دیوارها اجرای صحیح و کامل به سختی امکان پذیر است و می‌بایست به دقت کنترل شود.
– در اقلیم های با تابش شدید نور خورشید ، آفتاب زدگی و پوسیدگی به سرعت اتفاق می‌افتد و توصیه می‌شود از نوع روکش دار استفاده شود.
ایزوگام-ایزولاسیون
ایزوگام-ایزولاسیون
ایزوگام-ایزولاسیون
شکل ۱. چند نمونه از ایزوگام‌های موجود در بازار
۱-۲-۴. اجزای تشکیل دهنده:
این نوع عایق محصولی است تشکیل شده از تیشو (فلت الیاف شیشه مسلح) و پلی‌استر و قیری که با پلیمرهای مخصوصی اصلاح شده است.
- مشخصات فنی:
دو لایه تیشو و پلی‌استر، توسط قیر اصلاح شده با پلیمرهای SPS وAPP ، اشباع و آغشته شده‌اند. برای تولید ایزوگام ابتدا قیر خالص ۷۰-۶۰ و مقداری مواد افزودنی دیگر شامل پوشال و … را حرارت می‌دهند تا کاملاً ذوب شوند (البته برای تولید ایزوگام می‌توان از قیر دمیده نیز استفاده کرد که نیاز به مواد افزودنی ندارد ولی کیفیت آن پایین است). سپس مواد ذوب شده را وارد خط تولید می‌کنند و تیشو و پلی‌استر که بر روی هم قرار دارند وارد حوضچه مذاب می‌شوند و این مواد به تیشو و پلی‌استر می‌چسبد. در مرحله بعد تیشو و پلی‌استر که آغشته به مواد مذاب شده، از بین دو غلطک عبور داده می‌شود، تا کاملاً دارای ضخامت یکسان شوند. در مرحله بعد ایزوگام داخل آب قرار می‌گیرد، تا کمی سرد شود. یک طرف ایزوگام را یک لایه نایلون قرار می‌دهند و طرف دیگر را پودر تالک می‌زنند تا هنگامی که ایزوگام را می‌خواهند به صورت رول درآورند لایه‌های ایزوگام به یکدیگر نچسبند. همچنین اگر تولید ایزوگام فویل‌دار مدنظر باشد، پس از اینکه نایلون در یک طرف ایزوگام قرار داده شد، در طرف دیگر ایزوگام به جای آنکه از پودر تالک استفاده شود، یک لایه فویل روی ایزوگام قرار می‌دهند. در مرحله بعدی که مرحله بسته‌بندی است ابتدا ایزوگام تولید شده در هر ۱۰ متر طول بریده می‌شود و سپس روی یک لوله پیچیده می‌شود تا به صورت رول درآید. رول‌های تولید شده با نایلون‌هایی که مشخصات ایزوگام و اتیکت شرکت تولیدکننده روی آن قرار دارد، بسته‌بندی می‌شود. ابعاد بسته‌بندی عرض ۱ متر و طول ۱۰ متر است. ضخامت آن حدود ۴ میلیمتر است، وزن بسته‌بندی حدود ۴۰ کیلوگرم است.
مشخصات اجزاء تشکیل دهنده ایزوگام به شرح زیر است (شکل ۲):
۱-۲-۴-۱. قیر:
قیر مصرفی در ایزوگام قیر ۶۰/۷۰ است که ۶۰/۷۰ درجه نفوذ قیر می‌باشد. طریقه آزمایش به این صورت است که سوزنی به وزن ۱۰۰ گرم از ارتفاع مشخصی به درون قیر رها می‌شود. میزان نفوذ سوزن در مدت ۵ ثانیه، درجه نفوذ قیر را مشخص می‌کند. هر یک میلیمتر نفوذ درون قیر، ۱۰ درجه، نفوذ را بالا می‌برد.
۱-۲-۴-۲. پلی استر:
پلی‌استرها موادی هستند که از الیاف مصنوعی بدست می‌آیند. برای تولید پلی استر، پنبه‌های مصنوعی تولید شده توسط غلطک‌های سوزنی به هم بافته می‌شود و به صورت پلی‌استر در می‌آیند. البته ضخامت پلی‌استرها متفاوت است.
۱-۲-۴-۳. فویل:
ورق‌هایی از جنس آلومینیوم با ضخامت کم است که به راحتی حالت می‌گیرند. این ورق‌ها روی سطح ایزوگام قرار می‌گیرند و خاصیت انعکاس نور دارند و در هنگامی که هوا بسیار گرم است باعث جلوگیری از روان شدن و به اصطلاح شل‌شدن قیر و در نتیجه خرابی ایزوگام می‌شود. ضخامت فویل بین ۱۴ الی ۱۶ میکرون می‌باشد.
۱-۲-۴-۴. پودر تالک:
که از آسیاب سنگ تالک بدست می‌آید و مانع چسبیدن لایه‌های رول ایزوگام می‌گردد.
۱-۲-۴-۵. تیشو:
تیشو موادی هستند شبیه به پشم شیشه که عمده خواص آنها را نیز دارا می‌باشند. تیشو، نام عایق‌های رطوبتی یک فلت از الیاف شیشه معدنی است که این فلت معمولاً با الیاف شیشه تقویت می‌شود.
۱-۲-۴-۶. پوشال:
پوشال‌ها مواد پلاستیکی هستند که رشته رشته شده‌اند.
ایزوگام-ایزولاسیون
شکل ۲. لایه‌های تشکیل دهنده ایزوگام
- اصطلاحات بازار و نکات مهم خرید:
ایزوگامی که برای اصلاح قیر آن از SBS (استایرن ـ برتارین ـ استایرن) استفاده شده باشد به ایزوگام نوع S و محصولاتی که برای اصلاح قیر آنها از APP (اتکتیک پلی پروپیلن) استفاده شده باشد به ایزوگام نوع A معروف‌اند. همچنین باید دقت کرد که در بازار، ایزوگام بر اساس نوع لایه‌های به کار رفته ۲ نوع است:
- ایزوگام تک لایه شامل پلی‌استر دوخته که این نوع ایزوگام به نسبت نوع دو لایه ظریف‌تر است و قابلیت انعطاف بیشتری دارد.
- ایزوگام دولایه شامل تیشو و پلی‌استر که این نوع ایزوگام ضخیم‌تر از نوع تک لایه بوده و دارای استحکام بیشتری می‌باشد.
همچنین ایزوگام ممکن است با روکش آلومینیوم باشد که مناسب مکان‌هایی است که در معرض تابش نور مستقیم آفتاب بوده و یا بدون روکش آلومینیوم باشد که بیشتر جهت عایق کاری سرویسهای بهداشتی و پی و … کاربرد دارد.
عایق رطوبتی که در آن از قیر اکسیده استفاده شده باشد به نوع ۵ معروف است که خود به دو نوع تقسیم می‌شود:
- عایق رطوبتی نوع O ویژه مناطق گرمسیر و معتدل (مقاومت در برابر سرما ۵+ و در برابر گرما ۹۰+)
- عایق رطوبتی نوع O ویژه مناطق سردسیر (مقاومت در برابر سرما صفر درجه و در برابر گرما ۸۰+) .
انواع استاندارد با نشان‌گذاری روی رول عایق مشخص می‌شود. این نشان گذاری باید در فاصله هر دو متر روی فیلم پلی‌اتیلن (نایلون) روی عایق چاپ شود. در این نشانه، ویژگی‌هایی از جمله نوع عایق رطوبتی، تاریخ تولید، وزن، ضخامت و علامت استاندارد چاپ می‌شود. هر نوع عایق رطوبتی استاندارد لازم نوع خاصی از آب و هوا را دارند. مثلاً نوع A مخصوص مناطق گرمسیر و سردسیر است (مقاومت در برابر سرما ۵- و مقاومت در برابر گرما ۱۲۰+) و یا نوع S نیز مخصوص مناطق سردسیر و گرمسیر و استاندارد نوع O مخصوص مناطق گرمسیر و معتدل است. استفاده از عایق غیر استاندارد و نامناسب با آب و هوا خساراتی را به دنبال خواهد داشت.
دو نوع ایزوگام در بازار موجود است: تک‌لایه پلی‌استر که ظریف‌تر است و انعطاف بیشتری دارد، دولایه تیشو و پلی‌استر که ضخیم‌تر است و به جای ظرافت و انعطاف، استحکام بیشتری دارد. ایزوگام چه تک‌لایه، چه دولایه، ممکن است با روکش آلومینیومی یا بدون آن باشد. اگر قصد دارید سطوحی مثل پشت‌بام را ایزولاسیون کنید که در برابر تابش مستقیم نور خورشید و گرما قرار دارد، بهتر است از ایزوگام با روکش آلومینیوم استفاده کنید. اگر قصدتان عایق‌کاری پی ساختمان یا دیواره و کف سرویسهای بهداشتی است، از نوع بدون روکش استفاده کنید تا اقتصادی‌تر باشد.
– استاندارد هر عایق رطوبتی برای آب و هوای خاص کم و بیش متفاوت است، اما تولیدات استاندارد و مطمئن‌تر برای اطلاع مصرف‌کننده با درج و چاپ نشانه‌گذاری‌هایی در فاصله هر دو متر روی رول عایق همراه شده است. از این موارد می‌توان به مقاومت در برابر اشعه فرابنفش، میزان انعطاف‌پذیری در دمای ۱۰- درجه سانتیگراد، میزان نفوذناپذیری آب و … اشاره کرد.
– برچسب عایق‌های استاندارد نیز باید شامل مشخصات تولیدکننده، تاریخ تولید، نوع عایق، علامت استاندارد و … باشد.
– باید بدانیم که در ایزوگام نامرغوب به جای استفاده از پلیمر یا قیر مرغوب، پودرهای معدنی یا مواد غیرپلیمری به کار می‌رود به همین دلیل نوع تقلبی آن بویی نامطبوع و مشابه گازوئیل صنعتی (مازوت) دارد. اگر دست خود را بر قسمتی از لایه خارجی و بدون پوشش ایزوگام نامرغوب بکشید، ذرات و رنگدانه‌های سیاه به دست‌تان می‌چسبد. می‌توان یک تکه کوچک از عایق را برش داد و پس از دو ساعت نگهداری در فریزر، آن را تا زاویه حدود ۱۲۰ درجه خم کرد. اگر از ناحیه خم شده شکسته یا ترک بردارد، جنس ایزوگام مرغوب نمی‌باشد و در غیر این صورت، مقاومت آن در برابر سرما و ترک مناسب است.
– اگر از عایق‌های ایزوگامی استفاده کنید که به جای پشم شیشه در مواد تشکیل‌دهنده آن نایلون به کار رفته، بهتر است. پشم شیشه با از بین رفتن لایه قیر به هر دلیلی، آب باران یا برف را به خود می‌کشد و سطحی طبله‌کرده پیدا می‌کند.